حد سود و حد ضرر در بازارهای مالی چیست؟ + اهمیت تعیین حد سود و ضرر

اگر در بازارهای مالی همچون بورس، فارکس و ارزهای دیجیتال فعالیت میکنید و یا قصد شروع فعالیت در این بازارها را دارید حتماً اصطلاحات حد سود و حد ضرر به گوشتان خورده است.حد سود و حد ضرر چیست و چه اهمیتی دارد؟ تعیین حد سود و حد ضرر به شما کمک میکند که به موقع از معامله خارج شوید تا بهترین نتیجه را دریافت کنید.

حد سود و حد ضرر چیست؟

یکی از مهم ترین تفاوت های معامله گران حرفه ای و موفق نسبت به افراد مبتدی پایبندی به نقاط حد سود و حد ضرری است که برای خودشان در معاملات تعیین کرده اند.افرادی که برای معاملاتشان حد سود و حد ضرر تعیین نمیکنند یا اگر مشخص میکنند و به آن پایبندی ندارند معمولاً دچار ضررهای سنگینی میشوند.

روشهای مختلفی برای کاهش ریسک و جلوگیری از ضرر در بازارهای مالی وجود دارد که یکی از این روشها تعیین حد سود و حد ضرر است ،که در این مقاله به توضیح درباره این موضوع و اهمیت استفاده ازحد سود و ضرر میپردازیم.

حد سود (Take Profite) چیست؟

حد سود نقطه ای از معامله است که تا قبل از این نقطه سود خوبی کسب کرده اید و احتمال میدهید پس از آن روند معامله به صورت نزولی خواهد بود و با ماندن در معامله باعث کاهش سود خواهید شد، پس در نقطه حد سود باید از معامله خارج شوید.

یک معامله گر حرفه ای میداند که پیش بینی او در جهت صعود یا نزول قیمت ها تا یک حدی خواهد بود و پس از آن بازار تغییر روند خواهد داد،بنابراین در زمان ورود به معامله نقطه خروج را مشخص میکند .

به عبارت دیگر معامله گر با تعیین حد سود در هنگام معامله برای خروج به موقع از بازار برنامه ریزی میکند و پس از رسیدن قیمت بازار به آن حد سود از معامله خارج میشود.

فرض کنید یک بیت کوین روی قیمت ۱۵ هزار دلار خریده اید و روند قیمت بیت کوین صعودی است و همچنان افزایش می یابد و به اصطلاح شما در محدوده سود هستید ، اما سوال اساسی این است که این روند صعودی قیمت تا کی ادامه دارد و شما قصد دارید تا چه زمان و چه قیمتی بیت کوین خود را نگه دارید .

زیرا حتی اگر با صعودی ترین حالت بیت کوین نیز روبرو باشید باز هم در نقطه ای روند نزول شروع خواهد شد زیرا در بازارهای مالی نه روندهای صعودی پایدارند نه روندهای نزولی ،بنابراین باید تصمیم بگیرید در چه محدوده قیمتی بیت کوین خود را بفروشید.

در اینجا مفهوم حد سود(Take Profit) معنا پیدا میکند.پس همیشه باید در هنگام ورود به معامله حد سود خود را مشخص کنید،به این معنی که تعیین کنید در ازای چه میزان سود دارایی خود را بفروشید.

معمولاً حد سود به صورت درصد محاسبه میشود.مثلاً در مورد بیت کوین که در قیمت ۱۵ هزار دلار خریده اید اگر حد سود را ۱۰ درصد در نظر بگیرید در قیمت ۱۶۵۰۰ دلار سفارش فروش خود را در صرافی ارز دیجیتال ثبت کنید.

چگونه میتوان حد سود را تعیین کرد؟

تعیین حد سود فرمول مشخصی ندارد و از فرمول خاصی پیروی نمیکند و تا حد زیادی به استراتژی معاملاتی هر شخص،میزان ریسک پذیری و نوع تحلیل وی بر میگردد.نحوه تعیین سود برای معامله گرانی که از روش تحلیل تکنیکال استفاده میکنند با افرادی که از روش تحلیل بنیادی استفاده میکنند متفاوت است.

رایج ترین روشهای تعیین حد سود عبارتند از:

حد سود ثابت: در این روش معامله گر برای هر معامله ای یک سود ثابت در نظر میگیرد و پس از رسیدن به نقطه سود از معامله خارج میشود.

حد سود بر اساس میانگین های قیمتی: اگر از الگوهای قیمتی نمودار مثل سر و شانه و یا مثلث متقارن استفاده میکنید ،باید بازه حد سود مختص به آن را بدانید و در آن بازه از معامله خارج شوید.

حد سود بر اساس نواحی مهم نمودار: در این روش حد سود بر اساس تحلیل نمودار و کف و سقف آن تعیین میشود.

حد سود محاسباتی : در این روش با استفاده از روشها و فرمولهای محاسباتی مانند کاماریلا و پیوت پوینت حد سود محاسبه میشود.

حد ضرر( Stop Loss) چیست؟

همانطور که اشاره کردیم یکی از راههای موفقیت در بازارهای مالی تعیین حد ضرر در معاملات و پایبند بودن به آن است.زمانی که روند بازار بر خلاف پیش بینی ما حرکت میکند لازم است به منظور جلوگیری از ضرر و زیان ،به موقع از معامله خارج شویم و دارایی را بفروشیم.

حد ضرر که به اختصار SL نیز نامیده میشود ، عددی است که در صورت رسیدن قیمت سهم به آن برای پیشگیری از افزایش ضرر بهتر است سهام یا دارایی مورد نظر را بفروشیم و از معامله خارج شویم.

حال این سؤال مطرح میشود که با چه روشهایی میشود حد ضرر را تعیین کرد؟همانطور که در تعریف حد سود بیان کردیم فرمول مشخصی برای تعیین حد سود و حد ضرر وجود ندارد و این موضوع بیشتر به استراتژی های معاملاتی و همچنین میزان ریسک پذیری افراد بر میگردد.

با این حال ترفندهای کاربردی برای تعیین حد سود و حد ضرر وجود دارند که در ادامه به معرفی آنها میپردازیم.

انواع حد ضرر را معمولاً میتوان به یکی از دو حالت زیر تعیین کرد:

۱- تعیین حد ضرر ثابت: در این روش معامله گر مبنای ثابتی را برای فروش دارایی در نظر میگیرد،معمولا معامله گر به این صورت عمل میکند که درصد ثابتی از کاهش قیمت خرید را به عنوان حد ضرر قرار میدهد که با رسیدن قیمت به این ناحیه دارایی خود را میفروشد.

معمولاً به تریدرهای مبتدی و تازه کار توصیه میشود حد ضرر خود را ۱۰ درصد قیمت خرید در نظر بگیرند تا دارائی خود را حفظ کنند.

مثلاً فرض کنید که شخصی سهمی را به نرخ ۲۰۰۰۰ریال میخرد و حد ضرر خود را ۱۰ درصد کمتر از قیمت خرید در نظر میگیرد پس وقتی که قیمت سهم در روند نزول به قیمت۱۸۰۰و۰ ریال رسید باید سهام خود را بفروشد و از معامله خارج شود.

۲-تعیین حد ضرر شناور یا متحرک: تریدرهای حرفه ای معمولاً از روش شناور برای تعیین حد ضرر استفاده میکنند.فرض کنید پس از خرید یک سهم قیمت آن به صورت مداوم افزایش پیدا میکند در این حالت بهتر است حد ضرر نیز متناسب با افزایش قیمت سهام افزایش یابد،تا در صورت شروع روند نزولی حفظ سود شود.

مثلاً در نظر بگیرید سهمی که در نرخ ۲۰۰۰۰ریال خریده اید و حد ضرر را ۱۸۰۰۰ ریال در نظر گرفته اید حالا قیمت سهم افزایش پیدا کرده و ۲۵۰۰۰ ریال شده است در این صورت بهتر است حد ضرر را مثلاً ۲۳۰۰۰ریال در نظر بگیرید.

به این نوع حد ضرر که با افزایش قیمت سهام افزایش پیدا میکند اصطلاحاً حد ضرر متحرک یا شناور میگویند.

رعایت چند نکته در هنگام تعیین حد ضرر مهم و ضروری است :

۱-حد ضرر نباید بیشتر از ۱۰ درصد مبلغ خرید باشد.البته میزان ریسک پذیری و استراتژی شما در تعیین این درصد مؤثر خواهد بود.

۲-حد ضرر را نباید با فاصله خیلی زیاد یا خیلی کم از قیمت خرید تعیین شود.stop loss باید به گونه ای تعیین شود که نوسانات عادی قیمت موجب فعال شدن حد ضرر نشود.

۳-در معاملات کوتاه مدت(scalp) سعی کنید که حد ضرر را در محدوده حمایت با موج نزولی قرار دهید.

۴-در معاملات بلند مدت ،حد ضرر خود را روی محدوده حمایتی معتبر تعیین کنید.

۵-وقتی مقاومت یک سهم شکسته شد و قیمت سهم در بالای محدوده مقاومتی تثبیت گردید،حد ضرر را روی مقاومت شکسته شده که حالا به عنوان حمایت عمل میکند قرار دهید.

عوامل تأثیر گذار بر تعیین حد سود و حد ضرر را به صورت کلی میتوان به صورت زیر بیان کرد.

میزان ریسک پذیری تریدر ، که با چه میزان ضرر امنیت مالی وی به خطر نمی افتد؟

توجه به این موضوع که خطوط فیبوناچی در نمودار به چه صورت شکل گرفته اند و در چه درصدی قرار دارند؟

جهت حرکت امواج الیوت که در جهت کلی بازار یا خلاف جهت هستند؟

الگوی سر و شانه چه اطلاعاتی را در باره تغییر روند بازار به شما ارائه میدهند؟

استراتژی شما برای معامله گری چیست؟

خط روند (حمایت و مقاومت ) چگونه است؟

ارتباط بین حد سود و حد ضرر با نسبت ریسک به ریوارد(Risk/Reward)

حد سود و حد ضرر مفهومی است که در محاسبه نسبت ریسک به ریوارد هم تأثیر گذار است.حال که با این دو مفهوم آشنا شدید میتوانید به کمک آنها نسبت ریسک یک دارایی به بازده مورد انتظار را بررسی کنید.

در واقع نسبت ریسک به ریوارد به شما کمک میکند تا بازده مورد انتظار با میزان ریسکی که برای بدست آوردن آن بازده متحمل شوید را مقایسه کنید.

فرض کنید سهمی را در نرخ ۱۰۰۰۰ریال خریداری کرده اید و  برای این سرمایه گذاری حد سود را ۱۳۰۰۰ریال و حد زیان را ۸۰۰۰ ریال در نظر گرفته اید.پس در این صورت نسبت ضرر به سود شما یک به دو است .به این صورت که با افزایش قیمت سهم ۳۰۰۰ ریال سود و با کاهش ۲۰۰۰ ریال ضرر خواهید داشت.

پس با انجام این محاسبه متوجه میشویم نسبت ریسک به ریوارد این معامله ۲ به ۳ خواهد بود .بهتر است نسبت ریسک به ریوارد کمتر از یک به یک نباشد .در واقع نسبت های یک به دو و بالاتر برای معامله گر جذابیت بیشتری دارند.

کلام آخر

به این نکته توجه داشته باشید ،در هر معامله‌ای که در بازار فارکس یا هر بازار مالی دیگری انجام می‌دهید، تعیین حد سود و حد ضرر از مهمترین اقداماتی اولیه ای است که لازم است به آن توجه کنید.

تعیین حد سود و حد ضرر اغلب به ‌کمک تحلیل تکنیکال انجام می‌شود. در صورتی که بر اساس تحلیل فاندامنتال، روی یک دارایی سرمایه‌گذاری کرده و استراتژی سرمایه‌گذاری شما بلند مدت است، می‌توانید از قرار دادن حد سود خودداری کنید و یا  تنها زمانی حد ضرر برای یک معامله تعیین نکنید که مطمئن باشید هرگز و در هیچ زمانی ناچار به فروش دارایی خود با ضرر نمی‌شوید.