بلاک چین چیست + هرآنچه درباره بلاکچین باید بدانید!

در سالهای اخیر احتمالاً واژه بلاک چین را در حوزه ارزهای دیجیتال و کریپتو کارنسی ها شنیده اید و احتمالاً با این واژه آشنایی داشته باشید.یک تعریف کلی از بلاک چین این است که بلاک چین یک پایگاه داده یا دفتر کل توزیع شده غیر متمرکز و عمومی است که انواع اطلاعات و داده ها و لیستی از رکوردهای سفارش داده شده را به نام بلوک به طور پیوسته ذخیره و نگه داری میکند.

این بلوک ها با استفاده از رمز نگاری پیوند داده میشوند ،هر بلوک حاوی یک هش رمز نگاری از بلوک قبلی ،یک مهر زمانی و داده های تراکنش است.

بلاک چین یک دفتر کل دیجیتال غیر متمرکز توزیع شده است که برای ثبت  تراکنش ها در بسیاری از رایانه ها استفاده میشود به طوری که بدون تغییر همه بلوک های بعدی و اجماع شبکه نمیتوان رکورد را به صورت ما قبل تغییر داد و امکان تغییر داده ها را به حداقل می رساند.

در این مطلب از تی پی چارت به معرفی بلاک چین و کاربردهای آن و مزایای استفاده از آن میپردازیم با ما همراه باشید.

بلاک چین چیست؟

بلاک چین(Blockchain) از دو کلمه بلاک( Block) و چین(chain) به معنای لغوی زنجیره بلاک تشکیل شده است.بلاک چین یک پایگاه داده یا دفتر کل توزیع شده است که بین گره های شبکه کامپیوتری به اشتراک گذاشته شده است که بیشتر به خاطر نقش حیاتی خود در سیستم ارزهای دیجیتال برای حفظ یک رکورد امن و غیر متمرکز از تراکنش ها شناخته میشوند.

اما کاربرد و استفاده از آنها فقط به ارزهای دیجیتال محدود نمیشود و از آنها برای تغییر ناپذیر کردن داده ها در هر صنعتی میتوان استفاده کرد.

مثلا شرکت های لجستیک از بلاک چین برای ردیابی کالاها در طول مسیر در زنجیره تأمین استفاده میکنند.بانک های مرکزی دولتی و جامعه مالی جهانی در حال آزمایش فناوری بلاک چین به عنوان پایه ای برای مبادلات ارزی هستند.

و صنایع مختلف از جمله جامعه حقوقی و سرگرمی از Blockchain به عنوان مبنای قرار دادهای هوشمند و مکانیسم های دیگر برای انتقال و حمایت از حقوق مالکیت معنوی استفاده میکند.

در واقع شرکت ها و سازمان ها از برنامه های کاربردی مبتنی بر بلاک چین به عنوان راهی امن و مقرون به صرفه برای ایجاد و مدیریت یک پایگاه داده توزیع شده و نگهداری سوابق برای تراکنشهای دیجیتال از همه نوع استفاده میکنند.

از این رو بلاک چین به طور گسترده ای به عنوان راهی برای ردیابی ایمن و به اشتراک گذاری داده ها بین چندین نهاد تجاری در نظر گرفته میشود.

هر رایانه در سیستم بلاک چین یک نسخه از دفتر کل را نگه میدارد که تراکنش ها در آن ثبت میشود تا از یک نقطه شکست جلوگیری شود . همچنین تمامی نسخه ها به طور همزمان به روز و تایید میشوند.

تفاوت اصلی و قابل توجه پایگاه داده بلاک چین با پایگاه داده های معمولی و سنتی درنحوه مدیریت و ذخیره اطلاعات دارد این است که در بلاک چین به جای ذخیره داده ها در ردیف ها و ستون ها و جداول و فایلها ،داده ها را در بلوک هایی ذخیره میکند که به صورت دیجیتالی به هم متصل شده اند.

علاوه بر این بلاک چین،یک پایگاه داده غیرمتمرکز است توسط رایانه های متعلق به شبکه همتا به همتا به جای رایانه مرکزی در داده های پایگاه سنتی مدیریت میشود.

از سال ۲۰۰۹ که بیت کوین بر روی بلاک چین بیت کوین راه اندازی شد استفاد از سیستم بلاک چین در ارزهای دیجیتال آغاز شد و بیت کوین اولین ارز دیجیتالی بود که با موفقیت از (Blockchain) استفاده کرد.

تعریف کلی و جامع از  بلاک چین این است که : فناوری بلاک چیـن ساختاری از سوابق معاملاتی یا بلاک ها را به صورت پایگاهی از داده ها به نام زنجیره در شبکه ای از گره ها یا Node ها که به صورت همتا به همتا به یکدیگر متصل شده اند ،ذخیره میکند.به کل این مجموعه دفتر کل دیجیتال میگویند.

نکات کلیدی

• بلاک چین نوعی داده پایگاه داده مشترک است که با یک پایگاه داده معمولی و سنتی در ذخیره اصلاعات متفاوت است. بلاک چین داده ها را در بلوک هایی که از طریق رمز نگاری به هم مرتبط شده اند ذخیره میکند.
• انواع مختلفی از اطلاعات را میتوان در یک بلاک چین ذخیره کرد اما رایج ترین استفاده برای تراکنش ها به عنوان دفتر کل میباشد.
• در مورد بیت کویین ، بلاک چین غیر متمرکز است به طوری که هیچ فردی کنترلی روی اطلاعات ندارد اما همه کاربران به طور جمعی کنترل را حفظ می کنند.
• بلاک چین های غیر متمرکز تغییر ناپذیر هستند، به این معنی که داده های وارد شده غیر قابل تغییر و برگشت ناپذیر هستند ، در مورد بیت کوین تراکنش ها به طور دائم ثبت میشوند و برای همه قابل مشاهده هستند.

تاریخچه بلاک چین

ایده اصلی فناوری بلاک چین دهه ها پیش مطرح شد. برای اولین بار در سال ۱۹۸۲ فردی به نام دیوید چاوم دانشمند کامپیوتر و رمز نگار آمریکایی در پایان نامه اش این ایده را مطرح گرد.در سال ۱۹۹۱ استوارت هابر و دبلیو اسکات استورنتا طرح اصلی زنجیره ای از بلوک ها را که از طریق رمز نگاری ایمن شده بودند گسترش دادند.

درسال ۲۰۰۹ یک فرد یا گروهی با نام مستعار ساتوشی ناکاموتو یک بلاک چیـن را با استفاده از ارز بیت کوین ایجاد کرد ، تا به امروز کسی با اطمینان نمیداند که ساتوشی ناکاموتو کیست.

بلاک چین به زبان ساده

به زبان ساده، بلاک چین یک پایگاه داده یا دفتر کل مشترک است. قطعات داده در ساختارهای داده ای به نام بلوک ها ذخیره می شوند و هر گره شبکه یک کپی از کل پایگاه داده دارد.

امنیت تضمین شده است زیرا اگر کسی بخواهد ورودی یک نسخه از دفتر را ویرایش یا حذف کند، اکثریت این تغییر را نمی‌پذیرند.

بلاکچین چگونه کار میکند؟

حال ببینیم نحوه کارکرد و عملکرد بلاکچین چگونه است و چطور کار میکند.بلاکچین از یک فرآیند چند مرحله ای برای ذخیره سازی اطلاعات استفاده میکند.این مراحل به طور خلاصه به شرح زیر است.

۱- یک شرکت کننده مجاز تراکنش را وارد میکند و باید توسط فناوری تایید شود.

۲-این عمل باعث ایجاد بلوکی میشود که آن تراکنش یا داده را خاص نشان میدهد.

۳-بلوک به هر گره کامپیوتری در شبکه ارسال میشود.

۴-گره های مجاز تراکنش ها را تایید میکنند و بلوک را به بلاک چین موجود اضافه میکنند.

۵-شبکه سراسری توزیع به روز رسانی شده و تراکنش را نهایی میکند.

یک بلاکچین شامل برنامه هایی به نام اسکریپت است که معمولاً کارهایی را که در یک پایگاه داده انجام میدهید،را انجام میدهد،وارد کردن و دسترسی به اطلاعات و ذخیره آنها در جایی ،یک بلاک چین توزیع شده است به این معنی که چندین نسخه در بسیاری از یارانه ها ذخیره میشوند و همه آنها باید مطابقت داشته باشند تا معتبر باشند.

بلاکچین اطلاعات تراکنش ها را جمع آوری کرده و آنها را مانند سلولی در اطلاعات صفحه گسترده وارد یک بلوک میکند، پس از تکمیل اطلاعات از طریق یک الگوریتم رمز گذاری اجرا میشود که یک عدد هگزادسیمال به نام هش ایجاد میکند.

سپس هش وارد هدر بلوک زیر میشود و با سایر اطلاعات موجود در بلوک رمز گذاری میشود ،این امر باعث ایجاد یک سری بلوک میشود که بهم زنجیره شده اند.

دفتر کل بلاکچین از دو نوع رکورد تشکیل شده است، تراکنش های فردی و بلوک ها.بلوک اول دارای هدر و داده ای است که به تراکنش ها اجازه میدهد در یک بازه زمانی مشخص انجام شود. مهر زمانی بلوک برای کمک به ایجاد یک رشته الفبایی به نام هش استفاده میشود.

پس از ایجاد اولین بلوک، هر بلوک بعدی در دفتر کل از هش بلوک قبلی برای محاسبه هش استفاده میکند.

قبل از اینکه یک بلوک جدید به زنجیره اضافه شود صحت آن باید توسط یک فرآیند محاسباتی به نام اعتبار یا اجماع تایید شود.در این مرحله اکثر گره های شبکه باید توافق کنند هش بلاک جدید به درستی محاسبه شده است .

هنگامی که یک بلوک اضافه شد، می توان آن را در بلوک های بعدی ارجاع داد، اما نمیتوان آن را تغییر داد. اگر کسی بخواهد بلوکی را عوض کند ، هش های بلوک های قبلی و بعدی نیز تغییر کرده و وضعیت مشترک دفتر کل را مختل میکند.

زمانی که اجماع دیگر امکان پذیر نباشد، سایر کامپیوترهای شبکه از بروز مشکل آگاه هستند و تا زمانی که مشکل حل نشود ، بلوک جدیدی به زنجیره اضافه نخواهد شد.به طور معمول بلوکی که باعث خطا میشود کنار گذاشته میشود و روند توافق تکرار میشود.این یک نقطه شکست را از بین میبرد.

آیا بلاک چین امن است؟

فناوری بلاک چین به چند روش به امنیت و اعتماد غیر متمرکز دست می یابد.برای شروع بلوک های جدید همیشه به صورت خطی و زمانی ذخیره میشوند.

به این معنی که آنها همیشه به انتهای بلاک چین اضافه میشوند ، بعد از اینکه یک بلوک به انتهای بلاک چین اضافه شد بلوک های قبلی غیر قابل تغییر هستند.

تغییر در هر داده هش بلوکی را که در آن قرار داشت را تغییر میدهد. از آنجایی که هر بلوک حاوی هش بلوک قبلی است ، از این رو تغییر در یکی میتواند بلوک های زیر را تغییر دهد. شبکه یک بلوک تغییر یافته را رد میکند زیرا هش ها مطابقت ندارند.

در هر صورت همه بلاک چین ها به صورت ۱۰۰ درصد غیر قابل نفوذ نیستند در حقیقت آنها دفترهای توزیع شده ای هستند که از کد نویسی برای ایجاد امنیت استفاده میکنند که با آنها شناخته شده اند.در صورت وجود آسیب پذیری در کد نویسی میتوان از آنها سو‌‌ء استفاده کرد.

انواع بلاک چین

به طور کلی بلاک چین ها به چهار دسته تقسیم میشوند.

۱- بلاک چین خصوصی(Private Blockchain)

بلاک چین های خصوصی یا مجازبرای دسترسی نیاز به تایید دارند. این بلاک‌چـین‌ها حریم خصوصی و کنترل بیشتری بر داده‌ها ارائه می‌کنند و آنها را برای برنامه‌هایی که نیاز به کنترل دسترسی دقیق و رعایت مقررات دارند، مناسب می‌سازد.

این نوع شبکه ها توسط سازمان یا گروهی خاص کنترل میشوند و فقط اعضای مجاز میتوانند به آن دسترسی داشته باشند.این شبکه ها دارای حداقل شفافیت و حداکثر کارایی هستند.

۲-شبکه بلاک چین عمومی (Public Blockchai)

بلاک چین عمومی یا بدون مجوز برای ورود به شبکه نیازی به مجوز ندارد.این نوع شبکه ها برای همه قابل دسترس هستند و هر فرد میتواند به عنوان (Node) در شبکه شرکت کند.

هیچ مرجع واحدی نودهای این بلاک چـین را کنترل نمیکند.این شبکه دارای حداکثر شفافیت و غیر متمرکز هستند و معایبی چون کندی،پیچیدگی و مصرف زیاد انرژی را نیز دارند.

بیت کوین،اتریوم و لایت کوین مثال هایی از این نوع شبکه ها هستند.

۳-شبکه های بلاک چین کنسرسیوم (Consortium Blockchain)

کنسرسیوم نوعی از بِلاک چین ترکیبی است که در آن گروهی از سازمان‌ها، بلاک چیـن را اداره می‌کنند.

بِلاک چین‌های  کنسرسیومی مزایای تمرکز زدایی و حریم خصوصی را با هم ترکیب می‌کنند و آن‌ها را برای صنایعی که نیاز به همکاری و اعتماد در میان گروه منتخبی از شرکت‌کنندگان را دارند، مناسب می‌سازد. با این حال، نقض تنها یک گره عضو می تواند امنیت آن را به خطر بیندازد.

حفظ و مدیریت این شبکه ها بر عهده تمام سازمان های عضو در آن است.کنسرسیوم شبکه تجارت جهانی کشتی رانی ، یک کنسرسیوم غیر انتفاعی بلاک چـین است که هدف آن دیجیتالی کردن صنعت حمل و نقل و افزایش همکاری بین اپراتورهای صنعت دریایی است.

۴- شبکه بلاک چین هیبریدی(Hybrid Blockchain)

بلاک چین  هیبریدی ترکیبی  ازشبکه های بلاک چین خصوصی و عمومی هستند. یک بلاکچـین ترکیبی توسط یک سازمان راه‌اندازی می‌شود و از یک سیستم عمومی در بالای یک سیستم خصوصی تشکیل شده است که به سازمان امکان کنترل دسترسی بر داده‌های حساس را می‌دهد.

این شبکه مزایای هر دو نوع شبکه خصوصی و عمومی را دارند.در چنین شبکه ای ،سازمان میتواند دسترسی به داده های خاص ذخیره شده در بلاکچـین را کنترل کند و بقیه داده ها را عمومی نگه دارد.

 

مزایا و معایب بلاک چین

فناوری بلاک چین در کنار پیچیدگی هایش مزایا و معایبی دارد که در ادمه به بررسی آنها میپردازیم .

مزایای بلاکچین

-دقت زنجیره :

تراکنش های شبکه بلاک چین توسط هزاران کامپیوتر تایید شده است که موجب ثبت دقیق اطلاعات میشود. حتی اگر کامپیوتری در شبکه یک اشتباه محاسباتی مرتکب شود، این خطا فقط در یک نسخه از بلاک چین ایجاد میشود و توسط بقیه شبکه پذیرفته نمیشود.

-کاهش هزینه ها :

به طور معمول کاربران به بانک برای تایید یک معامله یا یک دفتر اسناد رسمی برای امضاء یک سند هزینه یا کارمزد پرداخت میکنند. بلاک چین نیاز به تایید شخص ثالث و به همراه آن  هزینه های مرتبط با آن را از بین میبرد.

-متمرکز نبودن:

بلاک چین هیچ یک از اطلاعات خود را در یک مکان مرکزی ذخیره نمیکند . در عوض ، بلاک چین کپی شده و در سراسر شبکه ای از رایانه ها پخش میشود ، هر زمان که یک بلوک جدید به بلاک چین اضافه میشود، هر کامپیوتر موجود در شبکه بلاک چین خود را به روز میکند تا تغییر را اعمال کند.

با انتشار آن اطلاعات در سراسر شبکه ، به جای ذخیره آن در یک پایگاه داده مرکزی ، دستکاری در بلاک چین دشوارتر میشود.

-تراکنش های کارآمد

تسویه معاملاتی که از طریق یک مرجع مرکزی انجام می شود ممکن است تا چند روز طول بکشد. برای مثال، اگر بخواهید یک چک را در عصر پنج شنبه واریز کنید، ممکن است تا صبح شنبه وجوهی را در حساب خود مشاهده نکنید. موسسات مالی در ساعات کاری، معمولاً پنج یا شش روز در هفته، کار می‌کنند، اما یک بلاک چین 24 ساعت در روز، هفت روز هفته و 365 روز در سال کار می‌کند.

در برخی از بلاک چین‌ها، تراکنش‌ها را می‌توان در عرض چند دقیقه تکمیل کرد و پس از چند دقیقه از  ایمن بودن آن مطمئن شد. این امر به ویژه برای معاملات برون مرزی مفید است ، که معمولاً به دلیل مشکلات منطقه زمانی و این واقعیت که همه طرف‌ها باید پردازش پرداخت را تأیید کنند، بسیار بیشتر طول می‌کشد.

-معاملات خصوصی

بسیاری از شبکه‌های بلاک چین به‌عنوان پایگاه داده عمومی عمل می‌کنند، به این معنی که هر کسی که به اینترنت متصل است می‌تواند فهرستی از تاریخچه تراکنش‌های شبکه را مشاهده کند.

اگرچه کاربران می توانند به جزئیات تراکنش دسترسی داشته باشند، اما نمی توانند به اطلاعات شناسایی کاربرانی که این تراکنش ها را انجام می دهند دسترسی داشته باشند.

این یک تصور غلط است که بین کاربران رایج است که شبکه های بلاک چین مانند بیت کوین کاملاً ناشناس هستند. آنها در واقع نام مستعار هستند زیرا یک آدرس قابل مشاهده وجود دارد که در صورت دریافت اطلاعات می تواند با کاربر مرتبط شود.

-شفافیت

اکثر بلاک چین ها کاملاً نرم افزار منبع باز هستند. این بدان معنی است که همه می توانند کد آن را مشاهده کنند. این به حسابرسان این امکان را می دهد که ارزهای رمزپایه مانند بیت کوین را برای امنیت بررسی کنند.

با این حال، این بدان معناست که هیچ مرجع واقعی در مورد اینکه چه کسی کد بیت کوین یا نحوه ویرایش آن را کنترل می کند وجود ندارد. به همین دلیل، هر کسی می تواند تغییرات یا ارتقاء سیستم را پیشنهاد دهد.

-بانکداری بدون بانک

شاید عمیق‌ترین جنبه بلاک چین و ارزهای دیجیتال، توانایی هر کسی، صرف نظر از قومیت، جنسیت، مکان یا پیشینه فرهنگی برای استفاده از آن باشد.

بر اساس گزارش بانک جهانی، حدود 1.3 میلیارد بزرگسال در دنیا هیچ حساب بانکی یا هیچ وسیله ای برای ذخیره پول یا ثروت خود ندارند.علاوه بر این، تقریباً همه این افراد در کشورهای در حال توسعه زندگی می کنند که اقتصاد آنها در مراحل ابتدایی خود قرار دارد و کاملاً به پول نقد وابسته است.

این افراد اغلب پرداختها و دریافتهای خود را به صورت وجه نقد معامله میکنند. آنها سپس باید این پول نقد فیزیکی را در مکان‌های مخفی در خانه‌های خود یا مکان‌های دیگر ذخیره کنند، که قطعاً از سرقت در امان نیست و سرقت آنها غیرممکن نیست، ارزهای دیجیتال کار را برای سارقان احتمالی دشوارتر می کند.

بلاک چین‌های آینده همچنین به دنبال راه‌حل‌هایی هستند تا نه تنها واحدی برای ذخیره‌سازی ثروت باشند، بلکه سوابق پزشکی، حقوق مالکیت و انواع قراردادهای قانونی دیگر را نیز ذخیره کنند.

پیشنهاد مطالعه:ارز دیجیتال بانک مرکزی چیست؟و چه معنایی برای افراد عادی میتواند داشته باشد؟

 

معایب بلاک چین

بلاکچین هم مانند تمام فناوری های دیگر در مقابل مزایایی که دارد معایبی نیز دارد که در ادامه آنها را بررسی میکنیم.

-هزینه فناوری

درست است که بلاک چین می‌تواند هزینه‌های تراکنش‌ها را برای کاربران کاهش دهد، اما خود این فناوری رایگان نیست. برای مثال، سیستم اثبات کار شبکه بیت‌کوین برای اعتبارسنجی تراکنش‌ها، مقدار زیادی توان محاسباتی را مصرف می‌کند.

در دنیای واقعی، انرژی مصرف شده توسط میلیون ها دستگاه در شبکه بیت کوین بیشتر از مصرف سالانه پاکستان است.

برخی از راه حل ها برای این مسائل در حال ظهور است. به عنوان مثال، مزارع استخراج بیت کوین برای استفاده از انرژی خورشیدی، گاز طبیعی اضافی از سایت‌های فرکینگ یا انرژی مزارع بادی راه‌اندازی شده‌اند.

-سرعت پایین در پردازش داده

هر چند سرعت تسویه تراکنش ها در بلاک چین سریع تر از سیستم بانکداری سنتی است، اما در عین حال تعداد تراکنش هایی که این شبکه میتواند در ثانیه پردازش کند بسیار کمتر از شبکه هایی مثل ویزا است.

بیت کوین یک مطالعه موردی عالی برای ناکارآمدی های احتمالی بلاک چین است. سیستم PoW بیت کوین حدود 10 دقیقه طول می کشد تا یک بلوک جدید به بلاک چیـن اضافه کند. با این نرخ، تخمین زده می شود که شبکه بلاک چـین تنها می تواند حدود سه تراکنش در ثانیه (TPS) را انجام دهد.

اگرچه سایر ارمز ارزهای پایه مانند اتریوم عملکرد بهتری نسبت به بیت کوین دارند، بلاک چین آنها را  نیز محدود می کند. در حالی که برند قدیمی Visa، حدود ۶۵۰۰۰ تراکنش را در ثانیه پردازش میکند.

در سالهای اخیر راه کارهایی برای حل این مسئله به عنوان راه کارهای لایه دوم توسعه یافته اند که سعی دارند ازدحام شبکه را کاهش دهند و فرآیند پردازش تراکنش ها را سریعتر کنند.

بحث تغییر اندازه بلاک هم از مسائل مهمی است که برای مقیاس پذیری بلاک چـین و افزایش tps مدتهاست مورد بررسی قرار گرفته است.

-فعالیت غیر قانونی

در حالی که محرمانه بودن در شبکه بلاک چـین از کاربران در برابر هک محافظت می کند و حریم خصوصی را حفظ می کند، در عین حال امکان تجارت و فعالیت غیرقانونی در شبکه بلاک چـین را نیز فراهم می کند.

همزمان با رشد و توسعه شبکه بلاک چین ،موارد متعددی از فعالیتهای مجرمانه و کاربرد آن در دارک وب گزارش شده است .

معروف ترین نمونه استفاده از بلاک چین برای تراکنش های غیرقانونی بازاری آنلاین بود به نام جاده ابریشم یا همان سیلک رود که با استفاده از بلاک چـین فعالیتهای غیرقانونی فروش مواد مخدر و پولشویی را انجام میداد.

این بازار از فوریه 2011 آغاز به کار کرد و تا اکتبر 2013، زمانی که FBI آن را تعطیل کرد، فعالیتش ادامه داشت.

دارک وب این امکان را برای کاربران فراهم میکند که بدون ردیابی با استفاده از مرور گر Tor کالاهای غیرقانونی را خرید و فروش کنند. و معاملات غیرقانونی را در بیت کوین یا سایر ارزهای دیجیتال انجام دهند.هر چند بیت کوین به طور کامل ناشناس نیست و نمیتوان آن را غیر قابل ردیابی نامید.

 

کلام پایانی

با بسیاری از کاربردهای عملی این فناوری که در حال حاضر پیاده سازی و بررسی شده است، بلاک چـین در نهایت به با نام بیت کوین و ارزهای دیجیتال نامی برای خود دست و پا کرده است.

بلاکچین به عنوان یک کلمه کلیدی در زبان هر سرمایه‌گذار در هر کشور، با واسطه‌های کمتر، عملیات تجاری و دولتی را دقیق‌تر، کارآمدتر، امن‌تر و ارزان‌تر می‌کند.

هر روز بر تعداد کوین ها و توکن های موجود در بازار ارزهای دیجیتال افزوده میشود که استفاده دقیق تر و کاملتری از بلاک چـین دارند.

قطعا در آینده و با گسترش متاورس و البته NFT ها فناوری بلاک چـین تغییرات گستره تری خواهد داشت که قطعا این تغییرات در جهت بهبود این فناوری خواهد بود.

از نظر متخصصان آینده فناوری بلاک چین درخشان خواهد بود و افراد و سازمانهای بسیاری در حوزه های مختلف از آن استفاده خواهند کرد.